nguyên gốc Latin của "success" và ảnh hưởng tư duy của nó

hôm qua, Tiến đã chăm chú lắng nghe phỏng vấn giữa ông Nguyễn Tuấn và Sean Lê ở kênh Người Việt Hải Ngoại.

cho người không biết:

1. ông Nguyễn Văn Tuấn, đang sống ở Úc, là một nhà khoa học y khoa chuyên về dịch tễ học và di truyền loãng xương. Wikipedia https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguyễn_Văn_Tuấn_(giáo_sư) hoặc trang cá nhân https://nguyenvantuan.info
2. Sean Le, một người Mỹ gốc Việt, muốn làm chiếc cầu nối trong cộng đồng, học hỏi thật nhiều những giá trị tốt đẹp ở thế hệ chú bác và truyền lại cho thế hệ trẻ. Trang cá nhân của Sean https://www.seanleshow.com

trong phỏng vấn là những thông tin tốt, giá trị; tạo suy nghĩ. Một trong số đó là nguyên gốc Latin của từ "success", có nghĩa "thành công" trong tiếng Việt hiện đại. Ông Tuấn đã nói gốc Latin có nghĩa là kết quả của những cố gắng.

sáng nay, tôi kiểm chứng lời nói của ông Tuấn với ChatGPT. Không phải tôi không tin ông, đó là phương pháp kiểm chứng độc lập với thông tin tôi nhận từ bất kỳ ai.

ở đây, tôi trích dẫn trả lời của ChatGPT về nguyên gốc tiếng Latin:

• Successus (noun) means "a good outcome, result, or favorable progress."
• Succeedere (verb): This compound verb is made up of sub (meaning "under" or "near") and cedere (meaning "to go" or "to move"). So, the literal meaning is "to go near to" or "to follow after," which reflects the idea of one event following another.

quan điểm cá nhân, "thành công" trong tiếng Việt và "success" trong tiếng Anh hiện đại có nghĩa gốc là một kết quả tốt, một sự theo sau, đi gần đến một kết quả tốt.

một lần nữa, tôi đồng ý với cách hiểu theo gốc Latin. Tại sao?

hiểu theo tiếng Việt hiện đại, "success" là "thành công". Nó có thể làm trí não bị hưng phấn quá khích, tạo ra sự buông xuôi, tự mãn, và khó khăn cho thành công tiếp theo ở ngày mai hoặc tương lai.

hiểu theo nghĩa gốc Latin - là kết quả của những cố gắng; là lần sau làm tốt hơn lần trước; gần đến kết quả tốt - tạo cảm xúc nhẹ nhàng, điềm tĩnh với những gì đã được, chuẩn bị cho cố gắng tiếp theo, đó là một chuỗi không ngừng nghỉ của cố gắng, không chủ động tạo điểm dừng như "thành công" định hình.

do đó, hiểu theo gốc Latin có thể tạo ra một người điềm tĩnh với những kết quả, dùng kết quả vừa đạt được để chuẩn bị cho một kết quả tốt hơn tiếp theo; tất cả chỉ là "to go near to" hoặc "follow after".

phần bình:
Tiếng Việt có những từ ngữ không tốt, cảm tính, bị ảnh hưởng bởi tiếng Trung, dẫn chứng là Hán Việt. Khi muốn phát triển tư duy lý tính, tôi và bất kỳ ai cần tốt tiếng Anh, và tiếng Latin căn bản trong phạm vi có thể; nghiêm khắc khi dùng tiếng Việt.

sự tiến hoá của ngôn ngữ là kết quả của sử dụng ngôn ngữ mỗi ngày của người Việt qua nhiều thế hệ, do đó người Việt quyết định ngôn ngữ Việt.

cuối cùng, một chia sẻ:
ngày đầu vô Sài Gòn, tôi đã kiên định dùng từ gốc Bắc trong giao tiếp mỗi ngày bởi thời điểm đó, tôi đã nghĩ đó là từ đúng chính tả, là tiêu chuẩn. Nhưng, ở Sài Gòn đủ lâu, tôi tự nhận ra, đó là một áp đặt tư duy, không tôn trọng sự đa dạng, không tôn trọng cái vốn có, cái tự nhiên của Sài Gòn.

tìm hiểu về Sài Gòn xưa, tôi trân trọng những giá trị từ nguồn gốc phát triển, sự đa dạng, sự khai phóng của một vùng đất mở cõi, công lao của chúa Nguyễn Ánh. Dần dần, tôi chủ động dùng ngôn ngữ Sài Gòn, và ngôn ngữ xưa cũ nhưng đúng ý nghĩa.

không thể "đốt cháy giai đoạn", nó là kết quả của những cố gắng.

sài gòn, ngày 13 tháng 10 năm 2024.